Συχνά, κρίνεται απαραίτητη η ατομική ψυχοθεραπεία με σκοπό το παιδί ή ο έφηβος να ανακουφιστεί από συναισθήματα θλίψης και άγχους, να επεξεργαστεί συγκρουσιακά θέματα που τον απασχολούν και να διευκολυνθεί η ψυχοσυναισθηματική του ανάπτυξη.
Η θεραπεία αυτή μπορεί να αποτελεί μεμονωμένη ανάγκη του παιδιού/του εφήβου, ή μπορεί να πραγματοποιείται ως μέρος ενός θεραπευτικού προγράμματος που να περιλαμβάνει λογοθεραπεία, εργοθεραπεία, ειδική διαπαιδαγώγηση. Η διαδικασία της θεραπείας μπορεί να βοηθήσει στην ανάπτυξη ψυχολογικών δυνατοτήτων (όπως αναγνώριση και έκφραση συναισθημάτων, αυτοπεποίθηση, αυτοεκτίμηση, καθορισμός στόχων, έλεγχος άγχους και θυμού κ.ά.), αλλά και κοινωνικών δεξιοτήτων (όπως αποτελεσματικοί τρόποι επικοινωνίας, επίλυση διαφωνιών ή και συγκρούσεων, αναγνώριση επικίνδυνων καταστάσεων, διαχείριση διαπροσωπικών σχέσεων, δημιουργία και διατήρηση στενών σχέσεων, συνεργασία σε ομάδα, τήρηση κανόνων κ.α.).
Για τους εφήβους, η συμβουλευτική θεραπεία προωθεί την κοινωνικοποίηση και ανάπτυξη του ατόμου, καλλιεργώντας δεξιότητες που βοηθούν τον έφηβο να προσαρμοστεί κατάλληλα στο περιβάλλον του και να χειριστεί τις σωματικές, ψυχολογικές και κοινωνικές αλλαγές που επιφέρει η εφηβεία.
Τα ζητήματα στα οποία μπορεί η ψυχοθεραπεία να βοηθήσει είναι:
- Προβλήματα ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης
- Προσκόλληση στους γονείς – Σχολική φοβία – Άρνηση
- Προβλήματα συμπεριφοράς (επιθετικότητα, κλοπές, ψέματα κ.ά.)
- Χρήση τουαλέτας
- Υπερευαισθησία στις απογοητεύσεις – ΑπομόνωσηΆγχος-Φοβίες
- Ελλειμματική προσοχή με ή χωρίς υπερκινητικότητα (ΔΕΠ/Υ)
- Δυσκολίες Μάθησης
- Μειωμένη αυτοεκτίμηση
- Διαταραχές της λειτουργίας του ύπνου
- Ψυχοσωματικά προβλήματα (δερματίτιδες, εμετοί, ημικρανίες, πονοκέφαλοι, πόνοι στο στομάχι κ.ά.)
- Διατροφικές Διαταραχές (ανορεξία – βουλιμία – παχυσαρκία)
- Δυσκολίες με τις αλλαγές της εφηβείας
- Συγκρούσεις στην οικογένεια
- Χωρισμός-Διαζύγιο
- Απώλεια-Θάνατος-Πένθος
- Έλλειψη ενδιαφέροντος – Κατάθλιψη
Η επαφή με έναν ειδικό ψυχικής υγείας μπορεί να βοηθήσει το παιδί ή έφηβο να κατανοήσει τη συμπεριφορά του, να διαχειριστεί καλύτερα τα προβλήματα που προκύπτουν στο σπίτι και να βελτιώσει την επικοινωνία του με τους γονείς.